Symboli przemysłowego Radomia jest 19. Te obiekty małej architektury znajdziemy głownie w śródmieściu. Opowiadają historię radomskich fabryk i ich wyrobów. Zostały odwzorowane w skali 1:1, przedstawiają produkty wytwarzane od XIX w. do dziś. Zapraszam na wycieczkę.

Zakłady Metalowe Łucznik / Fabryka Broni

Pistolet VIS wz. 35

Twórcami konstrukcji są Piotr Wilniewczyc i Jan Skrzypiński. Patent został zgłoszony w 1931 r. Wprowadzony na uzbrojenie kadry zawodowej Wojska Polskiego w 1936 r. Uznawany za jeden z najlepszych pistoletów wojskowych w światowej historii broni palnej. Producent: Fabryka Broni Radom.

Maszyna do pisania Łucznik 1301

Wyrób maszyn do pisania w Łuczniku rozpoczęto w 1969 roku, na licencji szwedzkiej firmy Facit. Od 1971 wytwarzano także biurowe maszyny elektryczne. Miały one różne wersje językowe, m. in. arabską i tajlandzką. Łucznik 1301 to maszyna ręczna, walizkowa, z krótkim wałkiem, dostosowanym do kartki formatu A4.
Producent: Zakłady Metalowe Łucznik im. Generała Waltera w Radomiu.

Więcej ciekawostek o Zakładach Metalowych Łucznik znajdziesz >> tutaj <<.

Maszyna do szycia Łucznik kl. 82

Wyrób przemysłowych maszyn do szycia rozpoczął się w Radomiu w 1948 roku, 6 lat później ruszyła produkcja maszyn domowych. Urządzenie umieszczone było w stole, wyposażonym w pedał napędowy. Maszyny miały dwa kolory czarny i szary.
Producent: Zakłady Metalowe im. Generała Waltera w Radomiu.

Rower wyścigowy szosowy Łucznik

Lekki rower szosowy produkowany od 1929 r. Fabryka Broni wkrótce stała się największym wytwórcą rowerów w II Rzeczpospolitej. Rowery miały podan 20 odmian i kilka wersji malowania, podlegały dwuletniej gwarancji. Polscy kolarze odnosili liczne sukcesy występując na rowerach Łucznik.
Producent: Fabryka Broni w Radomiu.

Posłuchaj naszego podcastu o Zakładach Metalowych Łucznik i Fabryce Broni Radom.

Rower wojskowy Łucznik typ XX

Rower o bardzo mocnej konstrukcji, dostosowany do trudnych warunków terenowych. Wyposażony w gniazdo karabinu i bagażnik ze skórzanymi pasami. Z tyłu dwie zębatki – zmiana biegu wymagała ręcznego przełożenia łańcucha. W 1935 roku wdrożony do seryjnej produkcji. Na wyposażeniu pododdziałów kolarzy w Wojsku Polskim.
Producent: Fabryka Broni w Radomiu.

Kłódka Walter

Kłódki zaczęto produkować od 1959 roku, a szczyt wyrobu przypada na rok 1965 – liczbą 331 074 szt. Ogółem do 1966 roku włącznie w radomskiej fabryce wyprodukowano blisko milion takich kłódek.

Radomska Wytwórnia Telefonów

Aparat telefoniczny Malwa

Wzorowany na telefonach z przełomu XIX i XX wieku, produkowany w RWT od 1978 r. Zyskał uznanie na rynkach krajowym i zagranicznych.
Producent: Radomska Wytwórnia Telefonów

Aparat telefoniczny Bratek

Nowatorski model telefonu projektowano w latach 1978 – 1980. Aparat jest przystosowany do pracy na biurku, albo montażu na ścianie (wiszący). Przy zmianie położenia, oryginalne rozwiąznaie konstrukcyjne pozwala na odwrócenie tarczy numerowej bez zdejmowania pokrywy. Model ten otrzymał złoty medal na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1983 roku.

Aparat telefoniczny CB-49

Pokrywa aparatu, słuchawka i gniazdo przyłączeniowe było wykonane z czarnego bakielitu. Dzwonek miał dwie czasze z blachy stalowej o różnej grubości, dzięki czemu wytwarzał dźwięk o dwóch tonach. Początkowo produkowany w Zakładach Wytwórczych Aparatów telefonicznych T-4 w Łodzi, od 1958 roku wyłącznie w RWT w Radomiu. Ostatni telefon opuścił zakłady w 1963 roku.
Producent: Radomska Wytwórnia Telefonów

Więcej ciekawostek o Radomiu znajdziesz >> tutaj <<.

Inne zakłady przemysłowe z Radomia i okolic

Sofixy

Sportowe buty PRL’u – (pierwsze polskie obuwie na rzepy) produkowane od 1983r przez firmę polonijną z Radomia. Żeby je dostać, trzeba było mieć rodzinę w mieście producenta, czyli w Radomiu, bądź swoje wystać, zapisując się do komitetu kolejkowego. 

Waga domowa WD-2

Waga mogła zważyć maksymalniw 2 kg, nie posiadała legalizacji, a więć nie wolno jej było używać w handlu. Szalka wykonana jest z fajansu włocławskiego, a sama waga ręcznie malowana z motywami ludowymi. Była dostępna w kolorach brązowym i niebieskim.
Producent: Spółdzielnia Rzemiślinicza Rzemiosł Różnych

Radomskie papierosy

Tytoniówka produkowała paierosy na rynek krajowy i tak: MOCNE – w okresie międzywojennym XX wieku, EXTRA MOCNE 1951 – 2009, POPULARNE – lata 70 XX wieku do 2010 roku, KLUBOWE 1981 – 1997, RADOMSKIE 1983 – 2005 i STOŁECZNE od 1984 roku do początku XXI wieku.

Serek homogenizowany

Spółdzielnia Mleczarska w Wolanowie powstała w 1926 roku, członkiem mógł zostać każdy właściciel krowy z Wolanowa, Wacławowa, Karczunku… Mleczarnia w Radomiu powstała w 1941 roku na terenie zakładów mięsnych przy Starym Ogrodzie. Nowy zakład na Żakowicach w 1972 roku. Od 1994 r. Rolnicza Spółdzielnia Mleczarska w Radomiu działała pod firmą ROLMLECZ, a od 2008 roku spółdzielczą tradycję kontynuuje największa polska spółdzielnia mleczarska MLEKPOL z Grajewa.

Płytki posadzkowe

Radomska fabryka Marywil oferowała przede wszystkim okładziny ceramiczne a także cegłę licówkę. Wyroby firmy otrzymały liczne nagrody na przełomie XIX i XX wieku. Ceramiczne płytki posadzkowe – zarówno gładnie, jak i o wielobarwnych wzorach można zobaczyć w wielu radomskich kamiennicach. Przedstawiony wzór – cztery płytki układające się w gwiazdę wpisaną w czworobok – jest jednym z najbardziej popularnych w naszym mieści i z Radomiem właśnie najczęściej kojarzonym.
Producent: Fabryka Wyrobów Ceramicznych i Cementowych „Marywil”.

Półbuty damskie

Podstawowym produktem Radoskóru było obuwie damskie, a produkcja ta nastręczała wiele trudności. Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego powstały w 1959 roku z połączenia Radomskich Zakładów Garbarskich, Radomskich Zakładów Wyrobów Rymarskich, Radomskich Zakładów Obuwia (przedwojenna BATA) i Skarżyskich Zakładów Obuwia. Powstały kombinat stał się największym wytwórcą obuwia w Polsce z zatrudnieniem sięgającym 14 tyś. osób. Na potrzeby Radoskóru powstała w roku 1972 na Gołębiowie największa w Europie garbarnia skór miekkich.
Producent: RZPS Radoskór

Maska przeciwgazowa wz. 24

Pierwsza maska przeciwgazowa na wyposażeniu Wojska Polskiego, wzorowana na francuskiej A.R.S. 1917. Wyrób w Polsce zapoczątkowała polsko-francuska spółka Protekta, powstała w roku 1923. W oparciu o jej majątek w roku 1928 założono wytwórnię państwową. Zakład przy ulicy Słowackiego 57 na polecenie dyrekcji wysadzono we wrześniu 1939 roku.
Producent: Wojskowa Wytwórnia Sprzętu Przeciwgazowego

Stolik okolicznościowy

Fabryka działała w latach 1905 – 1939 przy ul. Dolnej (obecnie T. Mazowieckiego). Na stoliku znajdują się wyroby z regionu: porcelanowa filiżanka z Ćmielowa, widelczyk firmy Gerlach z Drzewicy no i oczywiście ciastko: RADOMIANKA.
Producent: Fabryka Mebli Giętych Johann Kohn i S-ka

Więcej ciekawostek o Radomiu znajdziesz >> tutaj <<.

Kuchnia gazowa 333

Mało kto wie, że na początku lat 50. Blaszanka dostarczała do pobliskich zakładów w Starachowicach podnośniki hydrauliczne, tłumiki i filtry do samochodów STAR. Wkrótce jednak zdecydowano o rozpoczęciu produkcji kuchni gazowych, a zakład wkrótce stał się największym dostawcą w kraju. Produkowano także na eksport. Wytwarzano też domowe kuchenki elektryczne i gazowe turystyczne. Stojący na kuchence „garczek” to „rondel półgłęboki z uszami” produkcji Fabryki Naczyń Emaliowanych Radom z 1926 roku.
Producent: Radomska Fabryka Wyrobów Metalowych Polmetal

Farba Radowil GR-tix

Zakład na Młodzianowie powstał w 1917 roku. Farby olejne i lakiery zaczęto produkować w 1926. Obecnie Radomska Fabryka Farb i Lakierów RAFIL jest największym w kraju wytwórcą specjalistycznych farb do ochrony antykorozyjnej w przemyśle ciężkim, a farby GR-tix, używano między innymi do malowania ławek w radomskich parkach.
Producent: RAFIL

Wszystkie wymienione Symbole Radomia zostały sfinansowane z Budżetu Obywatelskiego 2018 oraz 2022. W pierwszym etapie powstało 14 symboli, a w drugim kolejne 3. Kolejne 2 zostały ufundowane przez spadkobierców fabryki tytoniu oraz artystę Sławomira Micka. Przygotowując ten wpis korzystałem z informacji na stronie Symbole Radomia na którą serdecznie zapraszam. Szczególnie polecam wycieczkę szlakiem Symboli Radomia.